Trần
Văn
Ngọn gió ký ức thổi vào thân phận thổi vào thời gian
Khói
rạ tháng bảy tháng ba mờ cay mắt nắng
Đường
ra bến sông xiêu vẹo những mái nhà
Cơn
mưa giông và câu đồng dao cong vòng nhớ quên ...
Tôi
về rồng rắn khúc hát mình với ta
Lở
bồi đời sông. Đêm bờ xa sậy lau cởi trần bão táp
Thương
sóng lênh đênh sinh ra chịu đời xô lệch
Em
mộng du qua vàng bóng trăng xưa qua những nỗi niềm...
Hư
thực một đời biền bãi bóng chim
Mùa
cũng đã xưa đỏ màu quay quắt
Cỏ
non xanh trắng cánh diều câu thơ vừa nhặt
Em
thơm phức hương chiều tím nõn hoàng hôn
Tôi
trở về cùng tôi dại khôn
Gặp
trò chơi trốn tìm ụ rơm sau nhà tiếng cười giòn tan cơn
gió
Ngóc
ngách những lối mòn lặng câm sương khói
Rối
bời chân dung em suối tóc chảy phiêu bồng
Sẽ
là năm cùng tháng tận trời đất cội nguồn
Của
giấc mơ đêm trăng tròn cỏ xanh và cát bụi
Long
lanh hạt sương mai tiếng gà trưa vọng vào đá núi
Tôi
với bây giờ ôm câu mẹ...
quê ơi! ...
Tháng
7.2009
(Trở
về - Nguyễn Hải Triều)
Tôi đọc thơ của anh cũng nhiều, viết về anh đôi
lần, và có thể nói lần nào tôi cũng cố gắng tìm ra một nét
gì đó mới trong thơ anh. Đương nhiên là mỗi bài thơ đều có mạch cảm xúc riêng,
có phức cảm, đề tài, góc nhìn riêng biệt, không giống nhau. Duy, chỉ có điều
người thơ trong anh thì chưa có gì thay đổi, mặc dù đôi khi bắt gặp những bài
thơ có cấu trúc mới, mang hơi hướm Hậu hiện đại, mang dáng dấp Tân hình thức...
Nhưng đó chỉ là lớp vỏ ngôn ngữ khoác lên một tâm hồn nặng với mùi khói rạ,
nặng với mùi đất đồng, hương lúa hương cau hương bưởi hương nhài... Đôi khi,
tôi phải bật cười vì nhận ra rằng anh có duyên với dòng thơ đồng quê, dòng thơ
trữ tình, đụng đến đồng quê và trữ tình thì thơ anh mới thoát xác, mới tròn
trịa, bay bổng, không bị gượng gạo. Một tâm hồn của lục bát, trữ tình như anh
mà làm thơ theo dòng Tân hình thức chẳng khác nào một gã nhà quê chân lấm tay
bùn, mặt đen nhẻm, rắn chắc, vạm vỡ, u nần lại chơi một bộ áo quần hip hop,
giày bảy màu đèn chớp nháy, nón lua tua, gương đen, ống quần cắt lõm chõm lòi
da... Và có lẽ chính vì vậy mà tôi luôn yêu mến nét mộc, đồng dã trong thơ anh.
Trở về - bài thơ được sáng tác theo thể tự do (dòng Hiện đại chứ không phải Hậu
hiện đại, thể loại Tự do chứ không phải Tân hình thức!) vào tháng 7 năm 2009 -
sau một quá trình dài chạy đuổi bắt với cái mới. Bài thơ như một thông điệp trở
về với chính người thơ, trở về với chính hệ luỵ thơ đã ăn lặm vào máu thịt
mình.
Ngọn
gió ký ức thổi vào thân phận thổi vào thời gian
Khói
rạ tháng bảy tháng ba mờ cay mắt nắng
Đường
ra bến sông xiêu vẹo những mái nhà
Cơn
mưa giông và câu đồng dao cong vòng nhớ quên ...
Vẫn những hình ảnh ngọn gió kí ức, khói rạ tháng bảy, đường ra bến
sông, câu đồng dao cong vòng nhớ quên... Nhưng câu thơ lại thấy mới. Mới vì nỗi
buồn chỉ có tên gọi chung nhưng không có nỗi buồn nào giống nỗi buồn nào, nếu
như những bài thơ trước chứa chất tâm hồn của một đứa trẻ nhớ quê nội xa ngái,
nhớ những bữa cơm đạm bạc, nhớ cái nghèo thấm thía thịt da, nhớ cánh đồng len
mùa đường cày úp mặt... thì bây giờ nỗi buồn đã đi xa hơn, đi từ chủ thể đến
tha nhân, đi từ chút riêng đến cộng đồng, đến những căn phận đôi khi làm ta
phải bật thốt: "khóc lên đi hỡi quê hương yêu dấu!"* - đường ra bến
sông xiêu vẹo những mái nhà... Những ai từng sống với thiên tai, bão lũ, từng
nếm cảnh màn trời chiếu đất, từng chứng kiến nỗi mất mát sẽ thấm hơn khi đọc câu
này. Và sẽ thấy cuộc đời đáng sống, đáng yêu biết nhường bao!
Hư
thực một đời biền bãi bóng chim
Mùa
cũng đã xưa đỏ màu quay quắt
Cỏ
non xanh trắng cánh diều câu thơ vừa nhặt
Em
thơm phức hương chiều tím nõn hoàng hôn
Cái huyễn ngã, cái phù du trong cuộc chơi sinh tồn được anh
phác hoạ bằng gam màu đa phức, nóng - lạnh, rực - liễm... và sắc độ gấp khúc.
Bức tranh đa chiều kích của khổ thơ lột tả nỗi hư thực của kí ức xanh non, của
tình yêu thuần khiết lại có độ giật và tính kịch khiến cho người đọc bắt gặp
cảm giác hụt hẫng, tiếc nuối một hoài niệm xa xôi nào đấy đã mất dấu theo thời
gian. Có một tình yêu, một thiên đường vừa tan biến sau một giấc mơ... em thơm
phức hương chiều tím nõn hoàng hôn.
Tôi
trở về cùng tôi dại khôn
Gặp
trò chơi trốn tìm ụ rơm sau nhà tiếng cười giòn tan cơn
gió
Ngóc
ngách những lối mòn lặng câm sương khói
Rối
bời chân dung em suối tóc chảy phiêu bồng
Sống là một cuộc chơi với dại - khôn, được -
mất, sáng suốt - mù loà... Và trên bước đường hoạn lộ,
trong cuộc dấn áo cơm, trong trò chơi tình, những thắng thua,
được mất luôn đeo đẳng, qui con người vào ẩn số của trái bóng lăn tròn. Vấn đề
là thái độ của người trong cuộc, ở đây người đọc lại bắt gặp một cái nhìn anh
nhi, một chút hờn mát của hài nhi tóc bạc - tôi trở về cùng tôi dại khôn - nghe
có vẻ oán trách lắm, giận lắm! Nhưng trong chốc lát thôi đã bắt gặp trò chơi
trốn tìm ụ rơm sau nhà tiếng cười giòn tan cơn gió... Nhưng rồi lại chỉ trong
thoáng chốc vài sát na sau đã gặp... rối bời chân dung em suối tóc chảy phiêu
bồng. Có thể nói rằng gã rơm rạ mùa này khá ư nhạy cảm, nội tâm của anh ta luôn
mâu thuẫn, dằn vặt, trăn trở, trối yêu và chịu đau!
Sẽ
là năm cùng tháng tận trời đất cội nguồn
Của
giấc mơ đêm trăng tròn cỏ xanh và cát bụi
Long
lanh hạt sương mai tiếng gà trưa vọng vào đá núi
Tôi
với bây giờ ôm câu mẹ...
quê ơi! ...
Khổ cuối của bài thơ thể hiện khá rõ nét
tính nghịch ngợm trong ngôn ngữ, trong lựa chọn kĩ thuật lập ngôn của anh.
Tứ thơ của Nguyễn Hải Triều phần lớn không hát triển thuận chiều, tròn trịa mà
thường là "đá giò lái" quay ngược một trăm tám mươi độ. Nếu như ở câu
đầu của khổ đầu, người đọc bắt gặp lời bạch thoại, dẫn nhập về một chân trời kí
ức thì câu đầu của khổ cuối lại mang tính triết luận, phức cảm và hoài niệm bị
triệt tiêu tối đa nhường phần cho cái nhìn phổ quát, cái nhìn đậm màu nhân
sinh. Và cái nhìn đó được gói gém trong thứ tình cảm hết sức dung dị, mộc mạc
nhưng có tính vĩnh hằng - tôi với bây giờ ôm câu mẹ... quê ơi!... Hai chữ
"quê ơi!" sẽ nói thay anh, nói thay độc giả được rất nhiều!
Có thể nói, trong một chừng mực nào đấy, đọc
thơ của một tác giả không thú vị bằng đọc đặc trưng
thơ của anh ta, đọc đặc trưng cũng không thú vị bằng đọc con
người thơ, đọc con người thơ sẽ thú vị hơn nếu kết
nối, hiệp thông giữa anh ta và cái đặc trưng ấy trên tinh thần nắm bắt yếu tính
ngôn ngữ đã được kí thác, hoá hiện vào thơ bằng chính bản ngã và khát vọng của
người nghệ sĩ. Với tôi, Nguyễn Hải Triều mãi mãi là một gã rơm rạ mùa tha thiết
sống, tha thiết yêu, tha thiết đau và cả tha thiết nhận nỗi đau về mình rồi
thai nghén thành những vần thơ mộc mà sâu! Và, mỗi câu thơ là một cuộc trở
về.
- Chú thích: *Kahil Gilbran.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét